ATLETİZMDE YÜKSEK ATLAMA KURALLARI NELERDİR

Ekim 26, 2020
8:57 pm

YÜKSEK ATLAMA NEDİR

Yüksek atlama: sporcu koşarak belirli bir hıza ulaştıktan sonra belli bir yükseklikteki sabit olmayan bir çıtanın üstünden tek ayaküstün de sıçrayarak çıtayı düşürmeden atlanan bir spor dalıdır. Amaç sporcunun dikey olarak sıçrayış ile en yüksek çıtayı geçmesidir. Yüksek atlamayı diğer atletizm branşlarından ayıran üç özellik vardır. Bunlardan ilki yüksekliğin dikey olarak ölçülmesi, ikincisi koşunun kavisli yapılması, sporcu belirlenen yüksekliği geçtikçe sayısız atlama hakkına sahiptir. Sporcu koşusunu giderek artan bir şekilde ve son üç adımı seri ve kısa adımlarla yapar.

Yüksek atlamada en önemli kural çıtanın yere düşmemesidir. Aynı zamanda atlayış esnasında sporcu çıtaya temas eder ve çıta yere düşmez ise atlayış geçerli sayılır. Art arda üç başarısız atlayıştan sonra sporcu elenir. Yüksek atlama sporcusu alt limitte belirlenen yüksekliği artırmak koşuluyla herhangi bir yüksekliği pas geçme (atlamama) hakkına sahiptir. Yüksek atlamada en önemli kurallardan biriside sporcunun atlayışı tek ayak üstünde yapmasıdır. Sporcu atlayışı gerçekleştirmiş ama minderdeyken çıta düşmüş ise atlayış geçersiz sayılır. Yükseklik ölçümü yan dikmelere konmuş çıtanın ortasından yapılır.

Yüksek atlamada minder ve çıtanın özellikleri

Çıta: metal ağaç veya esneyebilen fiberglas malzemeden yapılmış 4 m uzunluğunda, 2 kg ağırlığındadır. Üçgen veya silindir şeklinde uçları yan dikmelerden düşmemesi için kare veya üçken şeklindedir
Koşu alanı ve sıçrama sahası: sporcu istediği uzaklıktan koşusuna başlayabilir. Saha genellikle kaymayan tartan pilastikten yapılır. Koşu alanı 15m den az olmamalıdır
Yan dikmeler: metalden yapılmış yere düşmemesi için alt kısmı belli bir ölçüde daire veya kare şeklinde, ve belli bir ağırlıktadır.
Yüksen atlama minderi: 4 m eninde 5 m boyunda 50-60 cm yüksekliğinde yumuşak minderden veya süngerden yapılır.

Yüksek atlamanın aşamaları

Yüksek atlama, atletizmdeki en teknik branşlardan biridir ve başarılı bir atlama için belirli aşamaların doğru şekilde uygulanması gerekmektedir. Yüksek atlama aşamaları, hız, kuvvet, denge ve teknik kombinasyonu gerektiriren süreçlerdir. İşte yüksek atlamanın aşamaları:

1. Başlangıç ve Yaklaşma Koşusu

Başlangıç Pozisyonu: Atlet, başlangıç noktasında dik durur ve atlama alanına doğru hız kazanmak için koşuya başlar. İlk adımlar genellikle yavaş, son adımlar ise hızlanarak yapılır.
Koşu Hızı: Atlamadan önce hız kazanmak önemlidir, çünkü atlayışın mesafesi ve yüksekliği, koşunun hızına bağlıdır. Koşunun sonunda maksimum hız elde edilmelidir.
Son Adımlar: Yaklaşma koşusunun son adımlarında, atletin hızını kontrol edebilmesi ve barı geçmeye hazırlıklı bir şekilde sıçramaya geçmesi gerekmektedir.

2. Son Adım ve Sıçrama Başlangıcı

Son Adım: Atletin yaklaşma koşusunun son adımını güçlü bir şekilde yapması önemlidir. Bu son adım, sıçrama için gerekli olan itiş gücünü sağlar. Genellikle son adımda vücut hafifçe geriye doğru eğilir ve sıçrama için doğru açıya gelir.
Sıçramaya Hazırlık: Atletin vücudu, son adımı takip eden sıçrama hareketine uygun olarak yerden kalkmak üzere hazırlanır. Bu aşama, vücudun güçlü bir şekilde yukarı doğru itileceği bir hazırlık aşamasıdır.

3. Sıçrama ve Yüksekliğe Ulaşma

İtiş (Sıçrama): Atlet, son adımını attıktan sonra, sıçrama yapmak için güçlü bir itiş yapar. Sıçramada, bacaklarınızla yerden kuvvetli bir şekilde itiş yaparak vücut havaya doğru kalkar. Aynı zamanda kollar da sıçramayı destekler.
Vücut Pozisyonu: Sıçrama sırasında atletin vücut pozisyonu çok önemlidir. Fosbury Flop tekniğini kullanan atlayıcılar, vücutlarını arkaya doğru döndürürler, böylece bacaklarıyla barı geçerler. Başka bir teknik olan straddle tekniğinde ise vücut ileriye doğru hareket eder, ancak günümüzde Fosbury Flop daha yaygın olarak kullanılır.

4. Barı Geçme (Geçiş Aşaması)

Geçiş Pozisyonu: Atlet, barı geçmeye çalışırken vücudu sırıkla birlikte havada yükselir. Barın üzerinden geçerken, atlet bacaklarını doğru şekilde pozisyonlayarak barı düşürmeden geçmeye çalışır.
Bacak Koordinasyonu: Vücut, barı geçerken ilk olarak bir bacak sırığı geçer, sonra ikinci bacak da barı geçer. Bu aşamada, atletin bacaklarını hızlı ve koordineli bir şekilde hareket ettirmesi gerekir.
Dönüş ve Denge: Sıçrama sırasında vücut, baş aşağıya dönerek barı geçmeye çalışır. Bu geçiş esnasında, dengeyi kaybetmemek ve barı düşürmemek önemlidir.

5. İniş (Düşüş ve Yumuşak İniş)

İniş Pozisyonu: Atlet, barı geçtikten sonra yere doğru düşer. Yumuşak bir iniş için, öncelikle kalçalar ve sırtın yere gelmesi sağlanır. Bu sırayla, vücudun geri kalan bölümleri yere değmelidir.
Düşüşü Yumuşatma: Yüksek atlamada başarılı bir iniş, hem güvenlik açısından hem de atletin performansı açısından çok önemlidir. Atlet yere düşerken, bacakları hafifçe bükülmeli ve vücut şoku emebilmelidir.
Atlama Sonrası: İniş tamamlandığında, atletin başarılı olup olmadığını belirleyen faktör, barın düşüp düşmediğidir. Bar düşmediyse, atlayış başarılı sayılır.

6. Tekrar Koşu ve Yüksekliğin Artışı

Yüksekliğin Arttırılması: Başarılı bir atlayışın ardından, bar bir sonraki yükseklikle yükseltilir. Atlet, belirli bir yükseklikten başarılı bir şekilde geçtikten sonra, bir sonraki yükseklikte denemeye başlar.
Tekrar Denemeler: Yüksek atlamada her atlayıcının üç denemesi vardır. Eğer atlayıcı bir yükseklikte başarılı olamazsa, diğer denemeye geçer. Üç denemede de başarılı olamazsa, o yükseklikten daha ileriye gidemez.

7. Sonuçların Değerlendirilmesi

Başarılı Atlama: Atlet, barı düşürmeden geçerse, o yükseklik başarılı sayılır. Bu şekilde, atlayıcıların ilerlediği yükseklikler sırasıyla artar.
Başarısız Atlama: Barın düşmesi durumunda, atlayış başarısız sayılır. Atletin üç başarısız denemesi sonrasında o yükseklikten daha ileri gidilemez.

Ekstra İpuçları:

Teknik Antrenman: Yüksek atlama, teknik bir branş olduğundan, doğru sıçrama, bacak ve vücut koordinasyonu üzerinde çalışmak önemlidir. Antrenmanlar sırasında sıçrama ve barı geçme teknikleri üzerine yoğunlaşılmalıdır.
Koordinasyon ve Kuvvet: Yüksek atlama, sadece hız değil, aynı zamanda bacak kaslarının kuvveti ve vücut koordinasyonunu da gerektirir. Kuvvetli bacak kasları, atletin sıçrama yüksekliğini artırabilir.

Bu aşamalar doğru şekilde uygulanarak, yüksek atlamada başarılı sonuçlar elde edilebilir.

Hız alma koşusu: kavisli bir şekilde koşulur, koşu uzunluğu 15 m den az olmamak şartı ile sınırsızdır, sporcunun koşma hızı yavaştan hızlıya doğru son üç adıma kadar maksimal hıza ulaşmalı, son üç adım seri ve kısa adımlar alınır
Sıçrama ayağının yerleştirilmesi ve sıçrama: sıçrama mindere uzak ayakla sıçrama anında ayak topuğu yere basmalıdır. Sıçramaya başlamadan iki kol vücudun gerisinde olmalı, savurma bacağı yukarı doğru hızlıca savrulur, vücudun gerisinde olan iki kol öne yukarı dğru hızlıca savrulur
Çıtayı geçme: Sıçramadan sonra sıçrama bacağı gibi bükülü duran savurma bacağı sarkıtılır,
Sıçrama sırasında savurma bacağı omuza ve çıtaya paralel durumdadır, sıçrama sırasında sırt tamamen çıtaya paralel olmalıdır,
Kalça çıtayı geçer geçmez aşağı bastırılır ki ayaklar çıtadan rahat geçsin
Omuzlar çıtayı geçer geçmez kalça yukarı
Konma (düşme)

Yüksek atlama teknikleri

Binme (straddle)tekniği: bu teknikte çıtayı geçme esnasında sporcunun yüzü yere bakar konumdadır. Vücudunu çıtanın etrafında döndürerek atlar

Makaslama tekniği: makaslama tekniğinde sporcu koşusunu gerçekleştirdikten mindere uzak olan ayağını sıçramadan önce yerleştirdikten sonra mindere yakın ayağını kaldırır ayağı çıtayı geçtikten sonra diğer ayağını çıtanın üstünden geçirir.

Fosbury flop (sırt üstü) tekniği: Bu teknikte sporcu hızlanma koşusunu gerçekleştirdikten sonra mindere uzak olan ayağının topuk kısmı mindere gelecek şekilde yerleştirir bundan sonra sporcunun sırtı çıtaya doğru dönmüş olacaktır. Sıçrayışını gerçekleştirdikten sonra sporcunu önce başı en son ise ayakları çıtayı geçer ve sporcu sırt üstü mindere düşer.

Atletizmde yüksek atlama, belirli kurallara ve düzenlemelere göre yapılır. Bu kurallar, adil bir yarış ortamı sağlamak, atlayıcıların güvenliğini korumak ve rekabeti dengelemek amacıyla oluşturulmuştur. İşte yüksek atlama ile ilgili temel kurallar:

1. Atlayış Alanı

Yükseklik Belirleme: Yüksek atlama yarışmalarında, atlayıcıların aşmaya çalışacağı yükseklik, önce belirlenen bir yükseklikle başlar ve her başarılı atlamadan sonra artırılır. Bu artış genellikle 2-5 cm arasında olur.
Atlama Bölgesi: Atlayıcıların atlama yapacağı alan, bir koşu yolu ve ardından atlama barı ile sınırlandırılmıştır. Bar, atlayıcının geçmeye çalışacağı yüksekliği belirler.

2. Atlama Tekniği

Sıçrama Yöntemi: Atlet, atlama barını geçmek için sıçrama hareketini belirli bir teknikle gerçekleştirmelidir. Genellikle Fosbury Flop (geriye doğru dönüş) tekniği kullanılır. Bunun dışında eski yöntemlerden straddle (yukarıya doğru bacakları ayırarak atlama) da uygulanabilir.
Bariyerin Aşılması: Atlayıcı, atlama sırasında barı geçerken, herhangi bir şekilde barın düşmemesine özen göstermelidir. Barın düşmesi halinde atlayış başarısız sayılır.

3. Başlangıç ve Koşu

Başlangıç: Yüksek atlamada, her atlayış öncesinde atlet, atlama alanına gelir ve koşuya başlar. Atletin koşuya başlamadan önce barın yerini kontrol etmesi gerekebilir.
Koşu Hızı: Atlet, hız kazanarak atlama alanına yaklaşır. Koşunun son adımlarında hız en yüksek seviyeye ulaşmalı, ancak dengeyi kaybetmemek önemlidir.

4. Atlama Barı

Barın Durumu: Atlet, atlama sırasında barı geçmeye çalışırken, barın düşmemesi gerekmektedir. Eğer bar düşerse, atlayış başarısız sayılır.
Barın Yüksekliği: Bar, ilk başta belirlenen bir yükseklikte olmalı, ancak başarılı atlamalardan sonra her defasında yükseltilir. Yüksekliği arttırırken genellikle 2-5 cm arasında artış yapılır.
Barın Geçilememesi: Bir atlayıcı, barı üç kez üst üste geçemezse, atlayış serisi sona erer ve o atlet, belirli yükseklikten daha yüksek bir atlama yapamamış olur.

5. Başarı ve Başarısızlık

Başarılı Atlama: Atlet, barı düşürmeden geçerse, o yükseklik başarılı sayılır. Geçiş sırasında barın düşmemesi gerekmektedir.
Başarısız Atlama: Barın düşmesi durumunda, atlayış başarısız sayılır. Ayrıca, atlayıcı barı geçmeden önce üzerine dokunursa, atlama başarısız olur.
Dört Hakkın Kullanılması: Atletin her yükseklikte 3 deneme hakkı vardır. 3 kez başarısız olursa, o yükseklikten daha ileri gidemez.

6. Sıra ve Denemeler

Atlayıcı Sırası: Yüksek atlama yarışmalarında, atlayıcılar sırayla atlamaya başlar. Eğer atlayıcı bir yükseklikte başarılı olursa, sıradaki yükseklikte atlama yapar. Yüksekliği geçen atlayıcılar, sıradaki yükseklere geçer.
Sıra Değişiklikleri: Bir atlayıcı, denemelerini sırayla yapabilir. Ancak, başka bir atlayıcının sırasını değiştirmemek için belirli bir süre beklemek gerekir.

7. Yüksek Atlama Yarışmasının Sonuçları

Başarı: Atlet, belirli bir yükseklikten sonra her başarılı atlayışta bir puan alır. Bu puanlar, atlayıcının ilerleyişine göre sıralanır.
Finale Katılım: En yüksek başarıyı gösteren atlayıcılar finale yükselir. Sonuçlar, en yükseği geçen atlayıcıya göre belirlenir.

8. Güvenlik ve Kurallar

Atlayış Alanı: Atletlerin güvenliği için, atlama alanının zemini düzgün ve yumuşak olmalıdır. Genellikle atlama alanı, kum veya yumuşak materyal ile kaplanır.
Yarışma Alanı: Yarışma yapılacak alan, uygun şekilde işaretlenmeli ve sınırlandırılmalıdır.

9. Fauller

Barın Düşmesi: Eğer atlayıcı barı geçmeden düşürürse, bu faul sayılır.
Zaman Aşımı: Eğer atletin atlaması için belirli bir süre verilmişse ve bu sürede atlama gerçekleştirilmezse, atlayış geçersiz sayılabilir.

Yüksek atlama, teknik ve dikkat gerektiren bir branştır. Bu kurallara uyulması, atletlerin adil ve güvenli bir yarış ortamında rekabet etmelerini sağlar.