İlk yardım teknikleri, acil bir durumda sağlık ekipleri gelene kadar yaralının durumunu stabilize etmek, hayatta kalmasını sağlamak ve durumu kötüleştirmemek amacıyla uygulanan müdahalelerdir. İşte ayrıntılı olarak ilk yardım teknikleri:
1. İlk Yardımın Temel İlkeleri
- Sakin Kalın: Önce kendinizi kontrol edin, panik yapmadan hareket edin.
- Güvenliği Sağlayın: Çevreyi değerlendirerek hem kendi hem de yaralının güvenliğini sağlayın.
- 112 Acil Servisi Arayın: Durumun ciddiyetine göre profesyonel yardım çağırın.
- Kazazedeyi Değerlendirin: Bilinç, nefes, nabız gibi hayati belirtileri kontrol edin.
2. İlk Yardım Teknikleri
A) Temel Yaşam Desteği (CPR – Kardiyopulmoner Resüsitasyon)
- Bilinçsiz ve Nefes Almıyorsa:
- Kazazedeyi sırt üstü yatırın.
- Başını hafifçe arkaya doğru eğin, çeneyi yukarı kaldırarak hava yolunu açın.
- Nefes alıp almadığını kontrol edin (Göğüs hareketi, nefes sesi, nefes hissi).
- Göğüs Kompresyonu:
- Göğüs kemiğinin ortasına ellerinizi yerleştirin.
- Yetişkinlerde: İki el kullanarak 5-6 cm derinliğinde bastırın.
- Çocuklarda: Bir el ile 4-5 cm derinliğinde bastırın.
- Bebeklerde: İki parmakla 3-4 cm derinliğinde bastırın.
- Hız: Dakikada 100-120 bası.
- Kurtarıcı Nefes:
- 30 kompresyonda bir, burunu kapatıp ağızdan 2 nefes üfleyin (Bebeklerde ağız ve burnu kapsayın).
B) Kanamalarda İlk Yardım
- Dış Kanama:
- Steril bir bezle doğrudan basınç uygulayın.
- Kanayan bölgeyi kalp seviyesinin üzerinde tutun.
- Kanama durmazsa, ikinci bir bez koyarak baskıya devam edin.
- Turnike: Kanama durmuyorsa, son çare olarak turnike uygulayın (uzmanlık gerektirir).
- İç Kanama:
- Kazazedeyi sırt üstü yatırın, başını hafifçe kaldırın.
- Acilen profesyonel yardım çağırın.
C) Şok Durumunda İlk Yardım
- Belirtiler: Solgun cilt, soğuk terleme, hızlı nefes, halsizlik.
- Yapılması Gerekenler:
- Kazazedeyi sırt üstü yatırın.
- Bacaklarını yaklaşık 30 cm kaldırarak kan dolaşımını artırın.
- Üstünü örtün, sıcak tutun.
- Hareketsiz kalmasını sağlayın.
D) Hava Yolu Tıkanıklığı (Boğulma)
- Kısmi Tıkanıklık:
- Öksürüyorsa, öksürmesini teşvik edin.
- Tam Tıkanıklık:
- Heimlich Manevrası (Yetişkin ve Çocuk):
- Arkasından sarılarak göbek üstüne yumruğunuzu yerleştirin.
- Diğer elinizle destekleyerek güçlü bir şekilde içe ve yukarı doğru bastırın.
- Tıkanıklık geçene kadar tekrarlayın.
- Bebeklerde:
- Bebeği yüzüstü, başı aşağıda olacak şekilde kolunuzun üzerine yatırın.
- Kürek kemiklerinin arasına 5 sırt vuruşu yapın.
- Sırt vuruşları sonuç vermezse, bebeği çevirip göğsüne 5 kez iki parmakla bası yapın.
- Heimlich Manevrası (Yetişkin ve Çocuk):
E) Yanık ve Sıcak Çarpması
- Yanık Durumu:
- Yanık bölgesini soğuk suyla (15-20 dakika) soğutun.
- Yanık yüzeyine hiçbir şey sürmeyin (yağ, diş macunu vb.).
- Steril bir bezle bölgeyi sararak enfeksiyondan koruyun.
- Sıcak Çarpması:
- Kişiyi serin bir yere alın.
- Sıkı kıyafetlerini gevşetin.
- Soğuk suyla vücudunu serinletin.
- Bilinci yerindeyse bol su içirin.
F) Kırık, Çıkık ve Burkulma
- Kırık:
- Yaralı bölgeyi sabit tutun, hareket ettirmeyin.
- Atel veya sert bir malzeme ile sabitleyerek destekleyin.
- Çıkık ve Burkulma:
- Hareket ettirmeyin.
- Şişliği azaltmak için bölgeye soğuk uygulayın.
G) Zehirlenmeler
- Sindirim Yoluyla Zehirlenme:
- Kusmaya zorlamayın.
- Mümkünse yutulan maddeyi öğrenin ve sağlık ekiplerine bilgi verin.
- Solunum Yoluyla Zehirlenme:
- Kişiyi açık havaya çıkarın.
- Ciltle Temas:
- Etkilenen bölgeyi bol suyla yıkayın.
- Kimyasal maddeler varsa temas eden kıyafetleri çıkarın.
H) Havale ve Bayılma
- Havale:
- Kişiyi düz bir zemine yatırın, başını yana çevirin.
- Çevresindeki sert cisimleri uzaklaştırın.
- Kasılmalar sırasında müdahale etmeyin.
- Bayılma:
- Bayılan kişiyi sırt üstü yatırın, bacaklarını kaldırın.
- Hava yolunun açık olduğundan emin olun.
Eğitim ve Bilinç
- İlk yardım uygulamaları doğru tekniklerle yapılmalıdır. Yanlış müdahaleler zarar verebilir. Bu nedenle, mutlaka bir ilk yardım eğitimi alın ve bilgilerinizin güncel olduğundan emin olun.
