0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AYAK BİLEĞİ BURKULMALARI

Ayak bileği eklemi bacağı ayağa bağlayan menteşe şeklinde kuvvetli bir eklemdir. Ayak bileği kendisini oluşturan kemiklerin ve bağların düzeninden dolayı yapısal olarak çok güçlüdür. Buna rağmen ayak bileği eklemi sporcularda veya günlük yaşamda en sık yaralanan eklemlerindendir. Basketbol yaralanmalarının %45 i futbol yaralanmalarının %30 u atletizm yaralanmalarının %25 i ayak bileği yaralanmalarıdır. 

Ayak bileği burkulmaları topuğa göre ayağın içe veya dışa doğru dönmesi sonucu oluşur. Burkulma sırasında topuk içeride ise içeri doğru burkulma adını alır ve en çok burkulma tipidir. Ayak bileği burkulmalarının %85 i ayağın içe doğru burkulması sonucu olur ki buna dış yan bağ yaralanması denir. Ayak bileği dış tarafında üç bağ iç tarafında ise kuvvetli bir bağ vardır. Daha zayıf olan dış yan bağlar daha çabuk yaralanır.

İç yan bağ yaralanması daha seyrektir. Ancak iyileşmesi daha uzun sürer. 
Ayak bileği burkulmasının temel mekanizması sıçrama esnasında ayağın yere düzgün basamaması birisinin üzerine gelmesi veya bir çukura basma şeklinde ayağın içe veya dışa dönmesi sonucu olur. Yaralanma mekanizmasının net olarak ortaya konulması tanı ve tedavinin temelini oluşturur. 

    Ayak bileği yan bağ burkulmalarını çeşitli derecelerde olabilir. Doğru teşhis koymak tedavi planlaması ve spora dönüş açısından çok önemlidir. Ayak bileği burkulmasının teşhisinde klinik bulgu röntgen ve M.R. kesin teşhise yardımcı olur.
    Birinci derecede ayak bileği burkulmasında; yan bağlarda yırtık yoktur hafif esneme ve uzama vardır.  Hafif ağrı şişlik ve hassasiyet vardır.
    İkinci derecede ayak bileği burkulmasında; yan bağların bazı lifleri kopmuştur. Ağrı hassasiyet ve şişlik vardır. Sporcu yürümekte zorluk çeker.

    Üçüncü derecede ayak bileği burkulmasında; dış yan bağların bir veya ikisinde tam kopma vardır. Aşırı derecede ağrı hassasiyet fonksiyon kaybı ve şişlik vardır. Sporcu desteksiz yürüyemez.
    Ayak bileği burkulmasının derecesi ne olursa olsun yapılması gereken ilk tedavi ayağa buz uygulamak ayağı yükseltmek hareketsiz hale getirmek için atel veya elastik bandaj ile sarmak istirahata almak ve ağrı kesici ilaç kullanmaktır.

 
    Tedavi planlamasında yapılacak ilk iş ağrıyı ve oluşan şişliği gidermektir. Buz uygulaması en etkili yöntemdir. En az iki-üç gün ayağa basmamalıdır. Koltuk değneği kullanılmalıdır. Ayak bileğine sarılacak elastik bandaj şişliğin inmesinde faydalı olur. Yan bağ destekli ayak bilekliği yanlardan destekli olup ayak bileğinin yukarı aşağıya hareket etmesine izin verir.

 
    Ayak bileği burkulmalarından sonra şikâyetler iki üç haftada geçer. Ağrılı dönem geçtikten sonra ayak bileğini güçlendiren hareketler yapmak gerekir. Spora dönüş dört-altı haftayı bulabilir. Ayak bileği bağları tam iyileşmeden oluşacak yeni zorlamalar bağların iyileşmesini olumsuz etkileyerek tekrarlanan burkulmalara zemin hazırlar. Ayak bileği burkulmalarının %10 dan fazlası tekrarlayan ayak bileği burkulmalarıdır.

Spora dönüşte tekrara burkulma riski çok yüksektir. İlk burkulmanın tedavisinin yetersiz olması veya spora erken dönüş sonucu tekrarlayan burkulmalar olur. Genellikle ikinci burkulma birinciden, üçüncü burkulma ikinciden daha kötüdür. Bundan dolayı en az altı hafta bandaj veya bileklik kullanmak gerekir. 

    Antrenman ve maça çıkabilme kararı verebilmek için en az üç-dört spora özgü harekette ağrı ve aksama olmaması gerekir. Sporcu tam kapasite ile ağrısız en az bir iki antrenman yapabilmiş olması gerekir.  Maça çıkabilmesi için eklem durumunun kas kuvvetinin esnekliğin normal olduğunun doktorun onaylaması gerekir. 

Her spor türü için unutulmaması gereken kuralda olduğu gibi ayak bileği burkulmalarından da korunmak için egzersiz öncesi iyi ısınmak uygun ayakkabı giymek tekrarlayan burkulmalarda ayak bilekliği kullanmak spor yapılan zemine dikkat etmek ve ayak bileğinin çevresindeki kasları kuvvetlendirmek çok önemlidir. 

NOT: Telefon uygulama linki: bit.ly/2ZQHkY tıklayarak üye olabilirsiniz

MAKALEYİ FAYDALI BULDUYSANIZ YORUM BIRAKIN

yazan: Dr. Ercan Atalay