0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AKUT OMUZ ÇIKIKLARI

Omuz çıkıkları öne, arkaya, aşağıya ve çok yönlü olmak üzere 4 tiptedir. Öne çıkıklar en sık görülen tipidir. 20 yaşından önce olan çıkıklarda kürek kemiğinde eklem yapısına katılan labrum dediğimiz, kol kemiğine bariyer görevi yapan yapı zedelenir ve kürek kemiğine yapıştığı yerden ayrılır. Bu bariyer yapısı zedelendiği için omuzun tekrar çıkma olasılığı artar.

İlk omuz çıkığı genellikle oldukça büyük bir travmayla olur.
İlk çıkıktan sonra tedavi kurallarına uygun yapılmış olsa bile yeniden çıkma olasılığı vardır. Özellikle ilk çıkık 20 yaş altında olmuşsa, yeniden çıkık olasılığı %80’dir. 40 yaş sonrası ilk omuz çıkığı geçiren hastalarda tekrarlayıcı çıkık oranı %20 civarındadır.

Öne Çıkığın belirtileri:
Akut öne çıkığı olan hastalar kollarını gövdeye bitişik tutarlar.
Omuzlar arasındaki simetri bozulmuş ve omuz ekleminin olduğu yerde bir boşluk oluşmuştur.
Omuz hareketleri aşırı derecede ağrılıdır.

AKUT ÇIKIKLARIN TEDAVİSİ

Genel anestezi olmadan çıkığın yerine yerleştirilmesi: Çıkığın yerine yerleştirilmesi hastaya ani bir rahatlık verir. Yumuşak ve ağrısız bir yerine oturtma işlemi için kasların gevşek olması gerekmektedir. Hasta gevşedikte sonra değişik manevra teknikleri ile omuz eklemi yerine oturtulur.

Genel anestezi altında çıkığın yerine yerleştirilmesi:Eğer hastanın omuz eklemi anestezi almadan yerine oturmuyorsa veya hastada çıkıkla birlikte kırık varsa genel anestezi altında yerine yerleştirilmelidir.

Hastanın omuz eklemi yerine oturtulduktan sonra omuz eklemi bir bandaj ile sabitlenir. Çıkık sonrası ağrı geçene kadar sabitleme devam etmelidir. Genellikle ilk çıkıklarda bu süre 3 haftaya kadar ulaşır. Hareket ve rotator kılıf kaslarının güçlendirme egzersizleri erken dönemde başlanmalıdır. Spor veya diğer aktivitelere dönüş için yeterli güce ulaşılana kadar beklenmelidir.

TEKRARLAYAN OMUZ ÇIKIKLARI

Omuz bir defa çıktıktan sonra omuzun stabilizasyonunu sağlayan dokuların bir kısmının iyileşememesi omuzun yeniden çıkmasına neden olur. Bunlardan en sık görüleni labrum denen kıkırdak desteğin kemiğe yapışma yerinden ayrılması (Bankart lezyonu), omuz kapsülündeki gevşeme ve kol(humerus) kemiğinin baş kısmındaki hasarlar (Hill sacs lezyonu) sorumlu tutulmaktadır. Bu problemlerin onarıldığı cerrahi müdahaleler sonrasında bile yeniden çıkıklar oluşabilmektedir.

Tekrarlayan omuz çıkıkları eklemde bozulma ve kireçlenmelere neden olabilirken omuz çevresi kas ve tendonlarda kalıcı hasarlar oluşturabilir. Bu nedenlerle tekrarlayan omuz çıkıklarında cerrahi tedavi önerilir.
Omzunuz çıktığında derhal doktora başvurun. 3-4 hafta tesbit sonrası omuz adelelerinin kuvvetlendirilmesi önemlidir. Bütün bunlara rağmen omzunuz yeniden çıkabilir.

Tekrarlayıcı çıkık tipleri

Travma sonrası oluşan çıkıklar:İlk çıkık çoğunlukla önemli bir travma ( düşme, çarpma, trafik kazası) ile oluşur. Omuzun tekrar çıkma olasılığı artar. İlerleyen vakalarda çıkıklar çok kolay olabilmekte ve hastalar genellikle omzunu kendileri yerleştirebilmektedirler. Tek tedavi seçeneği ameliyattır.

Atravmatik çıkıklar:İlk çıkığın önemli bir travma olmadan, günlük işler sırasında omuz ekleminin fazla zorlanması ile oluşur (kolu çevirmek, fırlatma, ters bir hareket yapmak gibi). Hem arkaya hem öne çıkar.Bu hastalarda omuz çok kolay çıkmakta ve yerine girmektedir. Fizik tedavi ile % 80 başarı elde edilir. Fizik tedaviye cevap vermeyenlerde ise ameliyat gerekir.

İstemli çıkıklar:Hastalar omuzlarını istemli olarak öne ve arkaya çıkarıp yerine yerleştirirler. Bu hastaların öncelikle istemli çıkık yapmaktan vazgeçmeleri gerekir. Bunun için bazen psikolojik tedavi gerekebilir. İstemli çıkık yapmaktan tamamen vazgeçen hastalarda atravmatik çıkıktaki gibi tedaviye devam edilir. Fizik tedaviye rağmen belirli hareketlerde çıkık oluşuyorsa cerrahi tedavi denenebilir fakat cerrahi tedavi başarısı oldukça düşüktür.

CERRAHİ TEDAVİ
Genelde artroskopik ameliyatlar ile % 80, açık ameliyatlarla ise % 85 civarında başarı sağlamaktadırlar.

Artroskopik cerrahinin avantajları :
Rehabilitasyonu daha kolaydır
Eklem hareketlerinde kısıtlanma riski azdır
Cillte daha az iz bırakır

Artroskopik cerrahinin dezavantajları :
Kemik defektlerine bağlı tekrarlayan çıkıklar tedavi edilemez
Yeterli destek dokusu yoktur
Nüks riski çok küçük oranda da olsa daha yüksektir.

Omuz çıkıklarının değişik tiplerinde değişik artroskopik cerrahi yöntemleri vardır.

Artroskobik bankart tamiri; Labrum denilen omuz yuvasının ön kısmında bulunan kıkırdak destek, tekrarlayıcı omuz çıkıklarının en önemli nedenlerinden biridir. Arkada 1 önde 2 küçük bir delik aracılığıyla yapılan bu cerrahide labrum orjinal yerine dikilir.

Eklem kapsülünün daraltılması; Amaç tekrarlayıcı çıkıklarla bollaşmış eklemi kapsülünün daraltılmasıdır. Daraltma için bol kapsülün alt bölümünden başlanarak yukarı doğru dikişlerle bolluk sıkılaştırılır. Genelde bankart tamirine ek olarak yapılır.

Ameliyat sonrası süreç
Ameliyat sonrası uygulanan fizik tedavi ve rehabilitasyon en az cerrahi kadar önemlidir.
Ameliyat sonrası dönemde kol 4 hafta askıda kalır.
Askıda kaldığı sürece günde 3 kez verilen omuz sallama ekzersizleri yapılır.
Hasta 5. günden itibaren banyo yapabilir.

Kolun askıda kaldığı süre içinde askı çıkarılarak omuz sabit kalmak üzere yemek yenilebilir, bilgisayar kullanılabilir ve yazı yazılabilir.
4-6 haftalar arası pasif ve kısıtlı aktif hareketlere izin verilir.
6-10. haftalar arasında aktif hareketlerin çeşitliliği arttırılır. Bu süreçte hastalar günlük işlerinin büyük kısmını yapabilir, kolun omuz seviyesinin üzerine yana açılması dışındaki hareketlere izin verilir.
10 ve 12. Haftalar arasında omuz hareketlerinden fırlatma hareketi dışındaki hareketlere izin verilir.
12-16. haftalarda tüm hareketlere izin verilmeye başlanır.
4. ayda spora izin verilir. Kolun baş üstü pozisyonunda yoğun kullanıldığı sporlara (Tenis, basketbol, voleybol) 6. ayın sonrasında izin verilir.

Yazan:Doc. Dr İBRAHİM OZBAY

Özel İstanbul Medipol Hastanesi. Haydarpaşa – Harem Yolu, Koşuyolu, Kadıköy 34718 İstanbul

NOT: Telefon uygulama linki: bit.ly/2ZQHkYr