Basketbol Oyun Kuralları Nelerdir
Basketbol Oyun Kuralları Nelerdir
Oyunun amacı: Basketbolun amacı, puan kazanmak için çapı 45 cm olan bir çembere basketbol topunu atmaktır. Maç dikdörtgen bir sahada oynanır. Basketbolda üçlük çizgisi karşıdan 6.75 m, köşelerden ise 6.6 m NBA da ise karşıdan 6.239, köşelerden 6.706 m dir.
Bir sayının üçlük sayı olabilmesi için bu çizginin dışında herhangi bir yerden atılması ile olur. Bu çizgilerin içinden veya ayakların çizgiye değmesiyle atılan her sayı ikilik olarak puanlanır.
Oyunu kazanmak: basketbol maçını kazanmak, ayrılan süre içerisinde en fazla sayı elde eden takım kazanmış olur. eğer ayrılan süre içerisinde puan durumu beraberlik ile sonuçlanırsa fazladan bir çeyrek (15 dk) oynanır.
Basketbol, belirli kurallar çerçevesinde oynanan bir takım oyunudur. Oyunun adil ve düzenli bir şekilde oynanmasını sağlamak için uluslararası ve yerel basketbol federasyonları tarafından oluşturulan kurallara uyulması gerekir. İşte basketbolun temel oyun kuralları:
1. Oyun Alanı ve Oyuncular
- Saha Boyutları: FIBA standartlarına göre saha 28 metre uzunluğunda ve 15 metre genişliğindedir.
- Takımlar: Her takım sahada 5 oyuncuyla oynar ve toplamda 7 yedek oyuncuya sahiptir.
- Pota: Yerden 3.05 metre yükseklikte bir çember bulunur.
2. Oyunun Süresi
- FIBA Kuralları: Oyun, 10 dakikalık 4 çeyrekten oluşur.
- NBA Kuralları: Çeyrekler 12 dakikadır.
- Devre Arası: İkinci çeyrekten sonra 15 dakikalık bir ara verilir.
- Uzatma Süresi: Oyun berabere biterse, her biri 5 dakika süren uzatma periyotları oynanır.
- Topa Sahip Olma Süresi: Bir takımın hücumunu tamamlaması için 24 saniyesi vardır.
3. Topun Kullanımı
- Dribbling: Oyuncular, topu yere sektirerek (dribbling) ilerleyebilir. Aynı anda iki elle top sürmek veya topu taşımak yasaktır.
- Pas: Oyuncular takım arkadaşlarına topu pas atarak aktarır.
- Şut: Oyuncular, topu potaya atarak sayı kazanmaya çalışır.
- Topa Müdahale: Topun pota çemberine temas ettiği anda müdahale etmek yasaktır (goaltending).
4. Puanlama
- Serbest Atış: Faul durumunda potaya yapılan atış, isabet halinde 1 puan kazandırır.
- İki Sayı: Üç sayı çizgisi içinde yapılan başarılı atışlar 2 puan değerindedir.
- Üç Sayı: Üç sayı çizgisinin gerisinden yapılan başarılı atışlar 3 puan kazandırır.
5. Faul ve İhlaller
a. Faul Türleri
- Kişisel Faul: Rakibe yapılan fiziksel müdahaleler (çekme, itme, vurma).
- Sportmenlik Dışı Faul: Bilerek yapılan sert fauller.
- Teknik Faul: Oyuncuların, antrenörlerin veya takım görevlilerinin sportmenlik dışı davranışları.
- Takım Faulü: Bir takımın bir çeyrekte yaptığı faul sayısı 5’i aşarsa, rakip takım serbest atış hakkı kazanır.
b. İhlaller
- Steps (Yürüme): Oyuncunun top sürmeden veya dribbling yapmadan adım sayısını aşması.
- Double Dribble: Oyuncunun dribbling yaparken durup tekrar top sürmesi.
- 3 Saniye Kuralı: Hücum oyuncusunun rakip boyalı alanda 3 saniyeden fazla kalması.
- 5 Saniye Kuralı: Topu oyuna sokarken 5 saniyeden fazla beklemek.
- 8 Saniye Kuralı: Topu kendi sahasından rakip sahaya taşımak için 8 saniye sınırı.
- 24 Saniye Kuralı: Bir takımın hücumunu tamamlaması için 24 saniye süresi vardır.
6. Oyun Başlama ve Devam Etme
- Hava Atışı: Maç, hakemin topu iki oyuncu arasında havaya atmasıyla başlar.
- Sayıdan Sonra: Rakip takım topu kendi potasının altından oyuna sokar.
- Top Dışarı Çıkarsa: Top dışarı çıktığında, rakip takım oyuna kenardan başlar.
7. Oyuncu Değişiklikleri
- Oyuncu değişiklikleri oyun durduğu anda yapılabilir. Bir oyuncu oyundan çıkarak yerine yedek oyuncu girebilir.
8. Savunma ve Hücum Stratejileri
- Savunma: Rakibin sayı yapmasını engellemek için oyuncular alan savunması (zone defense) veya adam adama savunma (man-to-man defense) yapabilir.
- Hücum: Takım, hücum organizasyonlarını stratejik bir şekilde gerçekleştirir (örneğin, pick-and-roll, fast break).
9. Hakem ve Kararları
- Oyun sırasında 2 veya 3 hakem bulunur. Hakemler, ihlalleri ve faulleri tespit ederek oyunu yönetir.
- Hakem kararlarına itiraz etmek teknik faulle sonuçlanabilir.
10. Oyunun Kazananı
- Maç süresi sonunda en fazla sayıya sahip olan takım kazanır.
- Beraberlik durumunda uzatma periyotları oynanır.
Bu kurallar, basketbolun hem oynanmasını hem de izlenmesini kolaylaştırır ve oyunun hızını, adaletini ve eğlencesini artırır!
Basketbol Oyun Kuralları Özet
- Takımlar 5 as, 7 yedek oyuncu olmak üzere toplam 12 sporcu ile sahaya çıkarlar
- Basketbol 10’ ar dk lık 4 periyot üzerinden toplamda 40 dk oynanır.
- Normal sürede takımlar berabere kalırsa 5 dk lık uzatma periyotu oynanır
- Hücum yapan takım kendi yarı sahasını 8 saniyede geçmeli ve 25 saniye içerisinde hucumu bitirmesi gerekir, bu süreler aşılırsa top rakip takıma geçer.
- Her takımın ilk üç periyotta 1er diğer periyotlarda ise 2 şer mola hakkı vardır molalar arısı 1 dk dır.
- 2 periyotdan sonra 15 dk lık devre arası verilir
- Sporcu top sürerken topu aline aldıktan sonra durursa topu istediği yöne ve kişiye pas atmak zorunda, tekrardan topu sürme şansı yoktur.
- Sporcu top elindeyken sahayı belirleyen çizgilere basar veya dışarı çıkarsa top rakip takıma verilir. Ancak top saha dışına değmeden sporcu içerdeyken topu çevirir ve sporcu saha dışına temas etmeden topu havadayken sahaya atarsa top yine oyunda kalır.
- Her bir sporcunun 5 faul yapma hakkı vardır. 5 faulünü tamamlayan sporcu oyundan alınır başka bir sporcu oyuna girer 5 faul yapan sporcu oyuna girme hakkını kaybeder
- Takımın 1 periyotta toplam 4 faul hakkı bulunur, 4. faulden sonra yapılan her faule rakip takım serbest atış kullanır.
- Üç sayı çizgisi içinden yapılan sayılar 2, çizgi dışından yapılan sayılar 3 sayı olarak değerlendirilir.
- Sporcu kendi potasına sayı yaparsa rakip takımın kaptanına bu sayı yazılır ama sporcu bilerek kendi potasına sayı atarsa geçersiz sayılır
- Topu potaya tersten atmak kural hatasıdır.
- Maç hava atışıyla başlar ama diğer periyotlar hakem masasının karşısındaki kenar çizgisinden oyun başlatılır.
- Teknik ve sportmenlik dışı faullerde de hakem masasının karşısındaki kenar çizgisinden başlar.
- Maça 15 dk geç kalan takım hükmen yenilmiş sayılır. Bu maçlarda skor 20 - 0 olarak kabul edilir ve hükmen yenilen takıma 0 puan yazılır.
Oyuncu değişiklikleri oyun durduğu anlarda yapılır
Basketbolda Mevkiler ve Görevleri
Basketbolda oyuncuların sahadaki görev ve sorumluluklarına göre ayrıldığı mevkiler, oyunun akışını ve stratejisini belirler. Mevkiler, oyuncunun fiziksel özellikleri, yetenekleri ve oyun tarzına uygun şekilde atanır. İşte basketboldaki temel mevkiler ve açıklamaları:
1. Oyun Kurucu (Point Guard - PG)
- Pozisyon: Genellikle sahadaki en küçük ama en zeki oyuncu bu mevkide oynar.
- Görev:
- Takımın hücumlarını yönetmek ve oyun kurmak.
- Pas yeteneğiyle takım arkadaşlarını pozisyona sokmak.
- Savunmada rakibin oyun kurucusunu durdurmak.
- Özellikler: Hızlı, çevik, saha görüşü yüksek ve pas yeteneği güçlü olmalıdır.
- Ünlü Oyuncular: Stephen Curry, Magic Johnson
2. Şutör Guard (Shooting Guard - SG)
- Pozisyon: Genellikle dış atış yeteneği yüksek, skorer oyuncular bu rolde oynar.
- Görev:
- Takımın ana skorerlerinden biri olmak.
- Üçlük atışlarda etkili olmak ve gerektiğinde içeri penetre ederek sayı üretmek.
- Savunmada rakibin şutörünü engellemek.
- Özellikler: Keskin şut yeteneği, atletiklik ve bire birde etkili olmalıdır.
- Ünlü Oyuncular: Michael Jordan, Kobe Bryant
3. Kısa Forvet (Small Forward - SF)
- Pozisyon: Hem hücum hem de savunmada çok yönlü bir oyuncu bu mevkide oynar.
- Görev:
- Takımın hem skorerlerinden biri olmak hem de ribaund katkısı sağlamak.
- Rakip savunmayı zorlamak için potaya penetre etmek.
- Savunmada hızlı kanat oyuncularını durdurmak.
- Özellikler: Çabuk, teknik becerisi yüksek ve güçlü bir yapıya sahip olmalıdır.
- Ünlü Oyuncular: LeBron James, Kevin Durant
4. Uzun Forvet (Power Forward - PF)
- Pozisyon: Potaya yakın bölgede oynayan ama gerektiğinde dış şut atabilen oyuncular bu mevkide oynar.
- Görev:
- Pota altından sayı üretmek ve ribaund almak.
- Gerektiğinde orta mesafeden veya üçlük çizgisinden şut atmak.
- Savunmada rakip uzun oyuncuları durdurmak.
- Özellikler: Fiziksel olarak güçlü, şut yeteneği ve ribaund becerisi iyi olmalıdır.
- Ünlü Oyuncular: Tim Duncan, Dirk Nowitzki
5. Pivot (Center - C)
- Pozisyon: Takımın genellikle en uzun ve en güçlü oyuncusu bu mevkide oynar.
- Görev:
- Pota altını savunmak ve blok yapmak.
- Ribaundlarda üstünlük kurmak.
- Hücumda genellikle pota altında sayı üretmek (post-up).
- Özellikler: Uzun boy, güçlü fizik ve savunma yeteneği gerektirir.
- Ünlü Oyuncular: Shaquille O’Neal, Kareem Abdul-Jabbar
Mevkilerin Saha Üzerindeki Rol Dağılımı
- Oyun Kurucu (PG): Oyun kurar, topu taşır.
- Şutör Guard (SG): Skor üretir, dış şut tehdidi oluşturur.
- Kısa Forvet (SF): Çok yönlü oynar, hücum ve savunmada aktif rol alır.
- Uzun Forvet (PF): Hem pota altında hem dış şutlarla etkili olur.
- Pivot (C): Pota altını savunur ve ribaundları toplar.
Modern Basketbolda Mevkilerin Esnekliği
- Günümüzde, oyuncular mevkiler arasında daha çok geçiş yapabilmektedir.
- "Pozisyonsuz basketbol" anlayışıyla, oyuncular birden fazla rolde görev alabilir. Örneğin, bir pivot üçlük çizgisinin dışından şut atabilir veya bir kısa forvet oyun kurucu gibi oynayabilir.
Basketbol mevkileri, takımın taktiği ve oyuncuların yeteneklerine göre şekillenir. Doğru pozisyonda oynayan bir oyuncu, takım başarısında kritik bir rol oynar! 🏀